Janubiy Sudan yana fuqarolar urushi ostonasida turibdi. BMTning mamlakatdagi yetakchi vakili Nikolas Haysomning bildirishicha, hukumatning soʻnggi tinchlik muzokaralarini kechiktirishi va prezident Salva Kiir bilan vitse-prezident Riyek Mashar oʻrtasidagi keskinlikning ortishi vaziyatni yanada chigallashtirgan. 2018-yilda tuzilgan tinchlik kelishuvining amaldan chiqishi xavfi yuzaga kelmoqda.

Haysom Janubiy Sudanda yuzaga kelayotgan vaziyatni “faol yorugʻlikdagi xavotirli holat” sifatida tavsiflab, xalqaro muzokaralar faqat Kiir va Mashar oʻz xalqlari manfaatini shaxsiy manfaatlaridan ustun qoʻysagina samara berishi mumkinligini taʼkidladi. Unga koʻra, har ikki yetakchida tinchlikni amalga oshirish uchun yetarli ishonch mavjud emas.

Janubiy Sudan 2011-yilda Sudandan mustaqillik olganidan keyin katta umidlar bilan qarshi olingan edi. Biroq 2013-yilda etnik qarama-qarshiliklar asosida Kiirga sodiq kuchlar bilan nuyer xalqidan boʻlgan Mashar tarafdorlari oʻrtasida fuqarolar urushi boshlangan edi. Bu urush 40 mingdan ortiq insonning halok boʻlishiga sabab boʻldi.

2018-yilda tuzilgan tinchlik kelishuviga binoan, umummilliy saylovlar 2023-yil fevralda oʻtkazilishi kerak edi. Ammo bu muddat avval 2024-yil dekabriga, soʻngra esa 2026-yilga koʻchirildi. Oxirgi keskinliklar mamlakatning shimolida hukumat qoʻshinlari bilan Masharga bogʻliq deb taxmin qilinayotgan “Oq Armiya” isyonchilari oʻrtasidagi toʻqnashuvlardan kelib chiqdi.

Nasir shahrida BMT vertolyoti hujumga uchrashi natijasida bir necha kishi, jumladan, Janubiy Sudan generali halok boʻldi. Bu voqeadan bir necha kun avval “Oq Armiya” hukumat garnizonini egallagan va hukumat esa Masharning poytaxt Jubadagi uyini qurshab, unga sodiq bir necha shaxsni hibsga olgan.

BMT vakili Haysom saylovlar yaqinlashayotgan sari siyosiy raqobat kuchayib, asosiy ishtirokchilar oʻrtasidagi munosabatlar yanada shiddatlashganini taʼkidladi. Uning soʻzlariga koʻra, notoʻgʻri axborot, nafratni qoʻzgʻatuvchi bayonotlar va yolgʻon xabarlar etnik ajralib chiqishlarni yanada avj oldirayotgan holatga keltirmoqda.

BMTning Janubiy Sudandagi 18 ming nafarlik tinchlikparvar missiyasi rahbari sifatida Haysom, agar fuqarolar urushi qayta boshlansa, bu mamlakatni yana 2013 va 2016-yillardagi kabi dahshatli oqibatlarga olib kelishi mumkinligini qayd etdi. U “etnik oʻzgarishlar bilan bogʻliq xavf” ham katta tahdid boʻlib qolayotganini aytdi.

Janubiy Sudanda fuqarolar urushi oldini olish uchun BMT Afrika Ittifoqi va boshqa mintaqaviy hamkorlar bilan hamkorlikda faol diplomatik harakatlarni amalga oshirmoqda. Haysom xalqaro hamjamiyatning umumiy talabi — Kiir va Mashar oʻzaro uchrashib, tinchlik kelishuvini qayta tiklash, otishmalarni toʻxtatish, hibsdagi rasmiylarni ozod qilish va muammolarni harbiy yoʻl emas, muzokaralar orqali hal etish ekanini taʼkidladi.