Foto: Reuters

Buyuk Britaniyaning sobiq moliya vaziri Rishi Sunak mamlakat bosh vaziri lavozimini egallaydi.

Buyuk Britaniyaning sobiq moliya vaziri Rishi Sunak Konservativ partiyaning ichki saylovlarida gʻalaba qozondi va endi bosh vazir lavozimini egallaydi. Bu haqda “The Guardian” gazetasi xabar bermoqda.

Uning nomzodini 357 deputatdan 184 nafari qoʻllab-quvvatladi, Perri Mordont oʻz nomzodini olganidan soʻng uning tarafdorlari soni yana 25 kishiga koʻpaydi. Shu tariqa Sunak yagona nomzodga aylandi va avtomatik tarzda gʻalaba qozondi.

Shu tariqa Konservativ partiya rahbarligi uchun oldingi raqobatda magʻlub boʻlganidan yetti hafta oʻtib Rishi Sunak ikkinchi urinishda gʻalabaga erishdi. U aynan bosh vazirlik uchun oʻtgan saylovda Liz Trassga imkoniyatni boy bergan edi.

Shu tariqa Rishi Sunak Britaniya tarixidagi eng yosh Buyuk Britaniya bosh vaziri va bu lavozimni egallagan birinchi hindistonlik siyosatchiga aylanishi kutilmoqda.

“Agar biz birlasha olsak va qiyin qarorlar qabul qilishda saylovchilarga adolatli boʻla olsak va moliyaviy intizom kabi asosiy qadriyatlarga qaytsak, konservatorlar keyingi saylovda gʻalaba qozona oladilar”, deydi Rishi Sunak.

Britaniyaning “Future” tahlil markazi xodimi Sander Katvalaning aytishicha, Sunakning gʻalabasini tarixiy lahza deb atash mumkin. 

“Bu davlat xizmati barcha din va millat vakillari uchun ochiq boʻlishi mumkinligini koʻrsatadi. Bu milliy ozchiliklarning koʻplab vakillari, jumladan, uning konservativ siyosatiga qoʻshilmaydiganlar uchun gʻurur manbai boʻladi”, deya izoh berdi u.

Kelib chiqishi va martaba
Rishi Sunak 42 yoshda. Uning ota-onasi Hindiston diasporasi mustamlaka davridan beri saqlanib qolgan Sharqiy Afrikadan Angliyaga koʻchib kelgan shifokorlardir. Oʻzining kamtarona kelib chiqishiga qaramay, Sunak nufuzli dargohlarda taʼlim oldi: dastlab oʻgʻil bolalar uchun elita maktab-internati hisoblangan Vinchester kollejida, keyin esa Oksford va Stenfordda. 

Oʻqishni tamomlagandan soʻng u xususiy sektorda ishladi va hatto Buyuk Britaniyada kichik biznesni qoʻllab-quvvatlashga ixtisoslashgan 1 milliard dollarlik aylanmasi bilan oʻzining global investitsiya kompaniyasini tashkil etdi. Ammo 2014-yilda u siyosatga kirib, tezda konservativlarning oldingi saflariga koʻtarildi. 2015-yilda Richmond okrugidagi parlament saylovlarida 51,4 foiz ovoz bilan gʻalaba qozondi.

Sunak Hindistonning eng badavlat kishilaridan biri Narayana Mertining qizi Akshata Merti bilan turmush qurgan. Oʻshanda qaynotasi kuyovining siyosiy ambitsiyalaridan shunchalik ilhomlanganki, shaxsan oʻzi Sunakni qoʻllab-quvvatlovchi tashviqot varaqalarini tarqatgan. Sunak va Akshataning ikki nafar qizi bor.

“Sunday Times Rich List” maʼlumotlariga koʻra, sunaklarning umumiy boyligi taxminan 730 million funt sterlingni (827 million dollar) tashkil qiladi. Uning rafiqasi Akshata otasining IT imperiyasida 430 million funt sterling (487 million dollar) miqdoridagi katta ulushga ega. Eʼtiborlisi, “The Washington Post” gazetasi Sunak Buyuk Britaniya qirolidan boyroq boʻlgan birinchi bosh vazir boʻlishini qayd etdi.

«Rishi Sunak vazir sifatida iqtisodiyotni rivojlantira olmagan»
Sunakning gʻalabasi haqidagi xabardan koʻp oʻtmay, Leyboristlar partiyasi yetakchisi oʻrinbosari Anjela Reyner uni moliya vazirligi davridagi faoliyatini tekshirishdan qochganlikda hamda mamlakatning energetika va moliyaviy inqirozini hal qilish boʻyicha aniq kun tartibiga ega emaslikda aybladi.

«Bu Rishi Sunak vazir sifatida iqtisodiyotni rivojlantira olmagan, inflyatsiyaga bardosh bera olmagan va inqirozga duch kelgan oilalarga yordam bera olmagan. Va bu oʻsha Rishi Sunak, uning oilasi bu mamlakatda soliq toʻlashdan boʻyin tovlagan», deydi u. 

Rayner, shuningdek, Sunak oddiy odamlarga nima kerakligini bilmasligini qoʻshimcha qildi.

“Birlashgan Qirollik buyuk davlat, ammo biz chuqur iqtisodiy inqirozga duch kelyapmiz. Shuning uchun men Konservativ partiyaning rahbari va sizning keyingi bosh vaziringiz boʻlaman. Men iqtisodimizni tuzatmoqchiman, partiyamizni birlashtirib, mamlakatimizga yordam bermoqchiman”, dedi tanqidlarga javoban Sunak.

Shu yilning 20-oktyabr kuni Buyuk Britaniya bosh vaziri va mamlakat Konservativ partiyasi rahbari Liz Trass isteʼfoga chiqqanini maʼlum qilgan edi.