Buxoro shahridagi Mir Arab madrasasi salkam 500-yillik tarixga ega. Sharq meʼmorchiligining goʻzal namunasi sanalgan bu goʻshada islom olamining nufuzli ilm dargohlaridan sanalgan Mir Arab oʻrta maxsus islom bilim yurti faoliyat yuritib kelmoqda. Davlatimiz rahbarining viloyatga 2017-yilning mart oyidagi tashrifi chogʻida mazkur madrasaga oliy diniy taʼlim muassasasi maqomini berish taklifi oʻrtaga tashlangandi.

Natijada Oʻzbekiston Musulmonlar idorasi tomonidan Mir Arab oliy madrasasi tashkil etildi. Bu muassasa ayni paytda Bahouddin Naqshband yodgorlik majmuasida faoliyat koʻrsatmoqda. Oʻz navbatida islomshunos mutaxassislar, imom-xatiblar va arab tili oʻqituvchilari tayyorlashga ixtisoslashgan oʻrta maxsus bilim yurti uchun ham yangi oʻquv binosini barpo etish fikriga kelindi. Sobiq madaniyat kolleji binosi tubdan rekonstruksiya qilinadigan boʻldi. Shu maqsadda respublika Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Alohida muhim ijtimoiy, madaniy va tarixiy ahamiyatga ega boʻlgan obyektlarni qurish, rekonstruksiya, restavratsiya qilish va mukammal taʼmirlash direksiyasi tomonidan 60 milliard soʻm miqdorida grant mablagʻi ajratish belgilanib, bunyodkorlik ishlariga jadal kirishildi.

— Ayni damda obyektda qurilish ishlari yakuniy pallaga kirmoqda, — deydi bosh pudratchi korxona — «Kogonneftgazenergoservis» masʼuliyati cheklangan jamiyati ish yurituvchisi Feruz Ergashev. — Oʻquv majmui 3,2 gektar maydonda barpo etilyapti. Koʻrib turganingizdek, mudarris- oʻqituvchilar va talabalar uchun zarur barcha qulayliklar yaratilmoqda. Ikkita yotoqxona, oshxona, sport zali, tennis korti, futbol va basketbol maydonlari, mudarris-oʻqituvchilarga moʻljallangan 12 kvartirali xizmat uyi shular jumlasidan. Biz obyektni yangi yilga qadar foydalanishga topshirish taraddudidamiz. Bu yerdagi infratuzilma obyektlaridan Mir Arab oliy madrasasi jamoasining ham foydalanishi koʻzda tutilgan.

Sirasini aytganda, bugun Buxoroni ulkan qurilish maydoniga qiyoslash mumkin. Ammo sharif shaharda qurilayotgan turarjoylaru madaniy- maishiy obyektlardan bu majmua bir jihati bilan ajralib turadi. U Sharq meʼmorchiligining eng yaxshi anʼanalari hamda zamonaviy arxitektura unsurlarini oʻzida mujassam etgan. Uzunligi 33 metrni tashkil etadigan naqshinkor ayvon, 2 ta suhbatxona, masjid, yigʻilishlar zalini koʻrgan kishi bunga yana bir karra guvoh boʻladi. Xususan, majmuaning bosh peshtoqi eʼtiborni tortmay qolmaydi.

— Biz bu peshtoqni bunyod etishda ota-bobolarimizning meʼmorchilik anʼanalariga, Markaziy Osiyo binokorligiga xos uslubga tayandik, — deydi taniqli koshinkor usta Baxtiyor Bobomurodov. — Yurtimiz, jumladan Buxorodagi qadimiy yodgorliklarda bajarilgan bezak ishlarini, qoʻllanilgan ranglarni sinchiklab oʻrgandik. Ularga ijodiy yondashishga intildik. Zero, obidalardagi jilvakor naqshlar, tasvirlar maʼlum bir maʼno-mazmunni anglatadi.

Shu nuqtayi nazardan majmua peshtoqi markaziga “Har bir musulmon va muslima uchun ilm olish farz” degan hadisning Kufiy yozuvida bitilgani ayni muddao.

Bezakli gʻisht terish, naqsh solish, gumbazlarni barpo etish quruvchilardan alohida bilim, malaka va mahoratni talab qiladi. Buxorodagi koʻplab tarixiy obidalarni taʼmirlash, restavratsiya qilishda boy tajriba toʻplagan Maʼmur Mirzayev, Tagʻi Obiddinovdek malakali ustalar shogirdlari bilan bu masʼuliyatli vazifani oʻz zimmalariga olishdi. Alisher Gʻoyibov boshliq ganchkor ustalar esa majmua ichki qismining betakror manzara kasb etishi bilan mashgʻul.

Mutaxassislarning fikricha, oʻquv majmuasining qadimiy Ark qalʼasi yaqinida joylashgani, yon-atrofda boshqa koʻhna obidalar, koʻrkam mehmonxona hamda xushmanzara goʻshalarning mavjudligi, Sharq meʼmorchiligi asosida barpo etilayotgani uning xorijiy sayyohlar ham tashrif buyuradigan muhtasham tarixiy inshootga aylanishidan darak beradi.

Istam IBROHIMOV,
“Xalq soʻzi”
Suratlarni muallif olgan.